GüLe SeVDaLi BiR GeNçLiK
GENEL KÜLTÜR VE TARİH => Genel Kültür => Konuyu başlatan: orkide - 15 Mayıs 2008, 00:03:56
-
YAKAMOZ, (Bioluminicence)
Türkçe okunusu Biyoluminesans.
Genellikle yanlis bilinen "Yakamoz" ayisiginin suya, denize vuran yansimasi degildir. Yakamoz bir canlidir, latince ismi Noctiluca Milliarisolan bu canli, bir biçimde ates böceginin denizde yasayan versiyonudur. Luminisens maddesini vücudunda barindiran bu canliya dokunuldugunda bir isik saçar. Bu canli bir planktondur, yani milimetrik boyutlarda bir
canlidir. Bunlardan milyonlarcasi bir araya geldiginde geceleri bir
kayik geçerken, veya bir balik sürüsü geçtiginde bu canlilara çarparak isik çikartmalarina neden olurlar.
O yüzden balikçi sandallarinda yüksek bir direk ve bu diregin ucunda oturulacak bir yer vardir. Girgir motorlarinin köprülerinin çok katli ve en üst kattan bile kumanda edilebiliyor olmalarinin bir sebebi de budur. Balikçilardan biri buraya oturarak ay olmayan geceleri baliklarin yakamoz yaparak geçtikleri yollari görüp dümenciyi oraya yönlendirirler veya dogrudan kendileri tekneye (gemiye) kumanda eder. Oyüzden Lüfer avlarken Lüks isigi kullanilir, isik balik gelsin diye degil misinanin degdigi, yakamozlarin çikardigi isiktan Lüfer korkmasin diye Lüks isigi ile yakamoz isigini öldürmek için kullanilir.
Kelimeleri harcarken yanlislara düsmeyelim. Esasinda Yakamoz (egergöreniniz varsa bilir) olagan üstü bir seydir, Yakamoz oldugunda denizde uzun floresan lambalar yaniyormus gibi olur. Ama bunun için ayisigi olmamasi gerekir. Ay isiginda (daha baskin oldugu için) göremezsiniz. O kadar muhtesemdir ki, o anda tüm romantizm biter sanki uzaylilar gelmis gibi denize yönelirsiniz. Birde Yakamozlu ve Ay isiksiz gecelerde denize girince piril piril uzayli gibi olursunuz.Özellikle gece dalislarinda (scuba) dalis sonrasi su yüzeyine çikinca yakamozlar binlerce yildiz halinde parmaklarinizin arasindan büyüleyici biçimde geçerler.