GüLe SeVDaLi BiR GeNçLiK

HOBİLERİMİZ VE EL SANATLARI => Hobiler => El Sanatları => Konuyu başlatan: orkide - 02 Ocak 2008, 21:44:52

Başlık: SEDEF KAKMA EL SANATI
Gönderen: orkide - 02 Ocak 2008, 21:44:52
  Sedefçilik, ilk çağın en eski uygarlıklarında görülmekle birlikte, sedefin  eşyada süs ögesi olarak uygulanışı çok  sonradır. Her nekadar bazı kaynaklar Sümer Sanatında sedefin traş edilerek ahşaba uygulandığını, Uzak Doğu ve Güney Asya’da Hint Sanatında sedef süslemelere rastlandığını bildirirlerse de, sedefin en yaygın ve en gelişmiş şekliyle Türk-Osmanlı Sanatında görüldüğü bilinir.

   Gaziantep’te 54 sedef atölyesi olup,  55. Atölye Gaziantep Üniversitesi’nde, Gaziantep El Sanatlarını
koruma ve Geliştirme Merkezi’nde, 1992 yılında kurulmuştur.

    Ceviz, maun, gül gibi sert ve dokusu sıkı ağaç tercih edilerek yapılan Sedef Kakmada , kurşun, kalay, gümüş ve alpaka tel , motiflerin çevresini süslemede kullanılır. Sedef ise, tatlı sudan çıkarılan istiridye kabuğudur. Sedef yerine yada sedef ilebirlikte boynuz, bağa, fildişi ve kemik de kullanılmaktadır.
 
     Sedef işçiliği, ‘oyma’ ve ‘kakma’  usulü ile yapılır. Önce, ağaca, işlenecek motif çizilir.Keski adı verilen çelik uç ile, bu motifin çevresi keskilenerek açılan kanala tel yatırılır ve çekiç kullanılarak küçük darbelerle tel ağaca gömülür. (Telin zaman içinde kalkmamasını önlemek için, su ile iyice sıvılaştırılmış beyaz  tutkalı işlenmiş tel üzerine sürmek  yararlı olur.)

         Aynı keski ile, çizilen motifin içi oyulur ve bu içi oyulmuş motifin şekline uygun  olarak, sedef , iki parmak arasında (baş parmak ve işaret parmağı) sıkıca kavranarak, zımpara taşında   şekillendirilir  ve motifin içine, beyaz tutkal ve ağaç tozundan yapılmış  macun ile yapıştırılır. (Motif içine yerleştirilecek sedefin, yerine düzgün oturması ve sonradan yapılacak tesfiyenin , sedefin parlak canlı kısmını yok ederek motifi bozmaması için, sedefin, şekillendirilmeden önce alt ve üst kısmının düzlenmesi gerekir.) Sedef yerleştirilmiş parça en az iki saat kurumaya  bırakıldıktan sonra, ince eğe ve zımpara ile silinerek, pürüzsüz bır satıh elde edildikten sonra, ispirto içinde eritilmiş  gomalak cila (bir çeşit reçine) ile parlatılır. Gomalak cilanın, sıkıştırılmış pamuk yumağına damlatılması ve hızlı, dairesel ritmik hareketle parça üzerinde cila kuruyana kadar cilalamanın devam ettirilmesi gerekir. Eğer, açık renk olan genç ceviz ağacı seçilmiş ve renginin koyulaştırılması isteniyorsa, ciladan önce, yapılmış parçaya asiti alınmış  zeytinyağı sürülerek, güneşte bırakılır , kuruduktan sonra cila sürülür.


(http://www.bildercache.de/bild/20080102-204435-902.jpg)(http://www.bildercache.de/bildercache_80x15.gif)
(http://www.bildercache.de/bild/20080102-204644-956.jpg)(http://www.bildercache.de/bildercache_80x15.gif)
(http://www.bildercache.de/bild/20080102-210025-418.jpg)(http://www.bildercache.de/bildercache_80x15.gif)
(http://www.bildercache.de/bild/20080102-210131-193.jpg)(http://www.bildercache.de/bildercache_80x15.gif)