GüLe SeVDaLi BiR GeNçLiK
GENEL KÜLTÜR VE TARİH => Genel Kültür => Konuyu başlatan: ђ๏Ŧєєz - 04 Aralık 2007, 13:15:23
-
Yılların gerilerinden seslenenler... Yıllara meydan okuyup, günümüze kadar gelen camilerimiz. AA’nın Ekim 2007’nin ilk yarısında verdiği, geçtiği haberlerden yararlanarak yaptığım değerlendirme:
1- Ulu Camii: Adana’da Ramazanoğlu Beyliği döneminde 16. yüzyılda inşa edildi. Kentin ilk yerleşim yerlerinden olan ve Taşköprü’ye en yakın mesafede bulunan Karasoku mahallesinde bulunuyor. Kitabesinde 1508, minberin üzerinde 1520, batıdaki avlu girişinde 1541 yıllarının kaydedildiği görülüyor.
2- Sultan İkinci Beyazid Camii: Amasya’da yaklaşık 520 yıllık geçmişiyle dönemin mimari sanatını bugünlere taşımaktadır.
3- Hacıbayram Camii: Başkent’in yüzyıllara meydan okuyan camilerinden Hacı Bayram Veli Camii, 15. yüzyılın ilk çeyreğinde inşa edildi. Bu camiye adını veren Hacı Bayram Veli, Orhan Gazi, I. Murat, Yıldırım Bayezid, Çelebi Mehmet ve II. Murat dönemlerini gördü ve kurduğu Bayramilik tarikatı ile Anadolu’nun manevi yapısının şekillenmesine katkıda bulundu.
4- Karacabey (İmaret) Camii: Eyvanlı plan tipinin Ankara’daki tek örneği olan cami, Celaleddin Karacabey tarafından 1440 yılında yaptırıldı.
5- Aslanhane (Ahi Şerafettin) Camii: Ankara’nın ibadete açık camilerinden biri. 1290 yılında Ahi Şerafettin için yaptırıldı.
6- Alâaddin Camii: Başkentin 829 yıl önce inşa edilen ilk camisi. Ankara Kalesi içerisindeki Alâaddin Camii, Selçuklu Sultanı Alaaddin Keykubad tarafından 1178 yılında yaptırıldı.
7- Ağaçayak Camii: Ankara’nın 18. yüzyılın tarihi dokusunu üzerinde barındıran tarihi camilerinden biridir. İbadete açık olan bu caminin 1705 yılında yapıldığı tahmin edilmektedir.
8- Ahi Elvan Camii: Ankara’nın ibadete açık camilerinden biri olan Ahi Elvan Camii, Ahi Elvan Mehmet Bey tarafından 1382 yılında yaptırıldı.
9- Arap Camii: Ardahan’da 1915 yılında Ermeni çeteciler tarafından, namaz kılan 300 Türk’ün yakılarak öldürüldüğü Arap Camisi’nin adı, bu olay nedeniyle “Yanık Cami” olarak değiştirildi. 1877-1878 Osmanlı Rus Savaşı’nın ardından Ermeni saldırısı nedeniyle bu cami, orijinal özelliğini kaybetmiş olup, 1915 yılına kadar ayakta olduğu bilinmektedir.
10- Mevlid Efendi Camii: Ardahan Halil Efendi Mahallesinde bulunan bu cami, 1701 yılında Mevlid Efendi tarafından inşa edilmiştir.
11- Merkez Camii: Ardahan’ın Posof ilçesinde eğimli bir arazide bulunan caminin 1883 yılında yapıldığı bilinmektedir.
12- Ardahan’ın Göle ilçesinin Dedeşen Köyü’nde bulunan cami, mimari tarzı nedeniyle 16. yüzyılda yapıldığı tahmin edilmektedir.
13- Cihanoğlu Camii: Aydın’da Köprülü Mahallesinde bulunan Cihanoğlu Külliyesi içindeki cami, Müderris Cihanoğlu Abdülaziz tarafından 1756 yılında yaptırıldı.
14- Bey Camii: Aydın istasyon meydanında bulunan bu cami, Cezayir Beylerbeyi Mustafa Paşa’nın oğlu Süleyman Bey tarafından 1683 yılında yaptırıldı.
15- Bey Camii: Aydın istasyon Meydanı’nda bulunan Bey camisi, Cezayir Beylerbeyi Mustafa Paşa’nın oğlu Süleyman Bey tarafından 1683 yılında yaptırıldı.
16- Fatih Camii: Fatih Sultan Mehmet’in, Bartın’ın turistik ilçesi Amasra’yı fethinden sonra kale içinde 9. yüzyılda yapılmış Bizans kilisesinden dönüştürülen camide 547 yıllık kılıçlı hutbe geleneği yaşatılıyor.
17- Köprülü Mehmet Paşa Camii: Köprülü Mehmet Paşa’nın sürgünden kurtulma adağı olarak inşa ettirdiği Safranbolu’daki bu cami 1661 yılında hizmete açıldı.
18- Balaban Bey Camii: Bingöl’ün Kığı ilçesinde bulunan Balaban Bey Camisi, 1401-1402 yılları arasında Akkoyunlu Fahrettin Kutluk Bey’in oğlu, Pir Ali Bey tarafından yaptırıldı.
19- Yakup Bey Camii: Çanakkale’nin Lapseki ilçesine bağlı Çardak beldesindeki cami, 1472 yılında Abdullah Bin Hacı Yakup Bey tarafından yaptırıldı.
20- Çanakkale’nin Ayvacık ilçesine bağlı Behramkale ve Tuzla köylerindeki Hüdavendigar camileri ile Ezine ilçesine bağlı Kemallı köyündeki ‘Kemallı Cami’si, bölgede 7 asır önce inşa edilen en eski tarihli camilerden olma özelliğini taşıyor.
21- Ulu Camii: Çanakkale’nin Ezine ilçesindeki Ulu Camii (Abdurrahman Bey Camii) Osmanlı camilerinin ilk büyük örneklerinden olması dolayısıyla ön plana çıkıyor.
22- Bolayır Gazi Süleyman Paşa Camii: Gelibolu’nun Bolayır beldesinde, Orhan Gazi döneminde, Rumeli fatihi Gazi Süleyman Paşa tarafından 1358 yılında yaptırıldı. 1676 ve 1889 yıllarında onarım gördü.
23- Eski Camii: Osmanlı döneminin en karışık günlerinde yapılan, Edirne’nin anıtsal yapılarının başında yeralmaktadır. 1403 yılında yapımına başlanmış, 1414 yılında bitirilmiştir.
24- Ulu Camii: Burdur’un Pazar Mahallesindeki, pazar düzlüğünde, yüksek bir tepede olan cami, Hamit oğlu Dündar Bey tarafından yaptırılmıştır. Minaresinin yazıtında 1300 yılında yapıldığı yazılıdır.
25- 2. Bayezid Camii: Edirne’nin simgesi durumundaki Selimiye Camii kadar görkemli bir yapıt olan bu cami, Tunca Nehri’nin kıyısına 2. Bayezid tarafından 1488 yılında yaptırılan 2. Bayezid Camii ve Külliyesidir.
26- Ulu Camii: Elazığ’ın eski yerleşim yeri Harput’ta 1156-1157 yıllarında Artuklu Beyi Fahrettin Karaaslan tarafından yaptırıldı. Kervansaray tipi camilerin seçkin bir örneğidir.
27- Lala Paşa Camii: Kıbrıs fatihi Lala Mustafa Paşa’nın Erzurum’da Beylerbeyi olarak görev yaptığı dönem içerisinde 1562 yılında yaptırıldı. Ünlü edebiyatçı Ahmet Hamdi Tanpınar tarafından “küçük bir pırlanta”ya benzetilen bu cami, Erzurum’da ilk Osmanlı camisi olma özelliğini taşıyor.
Prof. Dr. İsa KAYACAN