GüLe SeVDaLi BiR GeNçLiK

AŞK VE HAYAT => Hayat ve Yaşam Sahası => Hayata Dair Yazılar => Konuyu başlatan: askinsonhecesi - 12 Ağustos 2007, 12:20:55

Başlık: ilging
Gönderen: askinsonhecesi - 12 Ağustos 2007, 12:20:55
Bu cümlenin anlamı sizce ne olabilir    
   "Süllümün süyüğündeki püsüğe hapabınan larkadanak goduydüm tuvallandı" Eğer Maraşlı değilseniz, cümleyi anlamanız imkansız gibi. Üstelik Maraşlı olmanız da yetmez!

                                                       ........................................................
Kütahya yöresinde mantara ‘domalan’, Maraş yöresinde merdivene ‘süllüm’, Balıkesir yöresinde salona ‘hanit’, Erzurum yöresinde mızıldayan çocuğa ‘dızdız’, İç Anadolu’da damada ‘güvağ’ dendiğini biliyor muydunuz?                       

Eğer bu yörelerde yaşamamışsanız, bilmeme ihtimaliniz hem yüksek hem de doğal. Ancak halen bu memleketlerde yaşayan; ama yöresinin özgün kelime ve deyişlerini bilenlerin sayısı da giderek azalmakta... Çünkü yöresel şivelerle birlikte mahallî kelimeler de, iletişimin yaygınlaşması ve formel eğitim görenlerin sayısının artması ile giderek dilin içinden çekiliyor. Öyle ki şiveden ve mahallî kelimelerin kullanımından dolayı, büyük şehirde doğup büyüyen torun, memleketteki dedesinin ne dediğini anlamak için cümlelerin yaygın kullanılan İstanbul Türkçesine çevrilmesini istiyor.

ÇORUM YÖRESİ
Yamranmak: Homurdanmak

Acı gêrek olmak: Boğazından acı su gelmek. Aşlak: Yama. Bi dınnak: Azıcık. Bödelek: Böbrek. Cılga: Patika. Çükündürük: Şeker pancarı. Çintermek: Dikkatlice bakmak. Dığdılamak: Bağlamak. Dümükmek: Aralıksız çalışmak. Elgavşur böcüğü: İşe karışmayıp kenarda bekleyen. Gârmuk: Kusmuk. Göbel: Oğlan çocuğu. Hapaz: Avuç. İvitlemek: Ayıklamak. Mêsitmemek: Önemsememek. Mühlüz: Beş parasız. Okkalık: Ekmek. Puyhurmak: Fışkırmak. Soyha: Sevimsiz. Şinnemek: Şımarmak. Temşüt: Sahur vakti. Yamranmak: Homurdanmak.

KÜTAHYA YÖRESİ
Fatılmak: Kanamak

Ciba: Çocuk. Çezgi: İp. Çıkı: Mendile benzer bez parçası. Çeruze: Çile, eziyet. Domalan: Patatese benzeyen bir mantar çeşidi. Dombey, camız: Manda. Deperotu: Havuç. Fatılmak: Kanamak. Kepen: Heybe. Gire: Pazar günü. Dernek: Salı. Haney: Salon. Patet, pate kompür: Patates. Mintan: Gömlek. Çitle, pösteki: Minder. Künge: Toz, pislik. Siyez: Uyuşuk, kendi halinde. Yemeni, lapçın: Ayakkabı. Kupa: Bardak. Turpan: Ekin veya ot biçmeye yarayan bir çeşit orak. Örende :Bir, bir buçuk metreye yakın uzunluktaki sopa.

DENİZLİ YÖRESİ
Çöveçlenmek: Güneşlenmek

Angurya: Salatalık. Ayneşmeg: Karışmak. Alatlamak: Acele etmek. Ard’deş: Arkadaş. Berenarı: İyi kötü. Böngüldek: Köstebek. Coşhaa: Hayret. Culluk: Hindi. Cebil: Köpek. Çöveçlenmek: Güneşlenmek. Debbendübben: Düşe kalka. Ebermeg: Getirmek. Enimek: Eskimeye yüz tutmak. Gubur: Yeni, gömlek. Gopil: Küçük, ufak. Pisgirmek: Çalıştırmak. Sarod: Havuç. Sıtırasız: Yüzsüz. Talator: Cacık. Velesbid: Bisiklet. Üslenkes: Asla. Yılıg: Eğri.Yümseg: Yüksek. Zaddine: Zaten: Zençmek: Hızla asılmak. Tomafil: Otomobil.

KAHRAMANMARAŞ YÖRESİ
Tahıldak: Olgunlaşmamış incir

Arısili: Tertemiz. Böğür: Yan taraf. Cıncık: Cam. Cinatı: Bisiklet. Çitil: Fidan. Çor: Öksürük. Duluk: Avurt. Ecer: Yeni. Gallep: Güvercin. Göde: Şişman. İlende: Reçel. Kahke: Simit. Kürrük: Sıpa, tay. Mucuk: Sivrisinek. Pöhrek: Lağım. Kömbe: Çörek. Püsük: Kedi. Hapap: Takunya. Gavas: Belediye zabıtası. Mırık: Çamur. Mırtık: Güvercin besleyen. Puharı: Baca. Sohum: Lokma. Şeş: Tülbent. Taydaş: Akran. Tahıldak: Olgunlaşmamış incir. Teh: Üzüm kurusu. Tuman: Don. Veleme: Zifaf yemeği. Yörep: Meyilli.
Başlık: ilging
Gönderen: hamarat - 13 Ağustos 2007, 12:03:14
Aboooov..! Ben çok severim yöresel dilimizi kullanmayı.Günlük hayatta kullanırım da internetteki arkadaşlarımla bile konuşurken kendi yöresel laflarımızdan katıveririm. Onlarda bana nisbet yaparlar tabii ki...Bana çok samimi çok sevimli geliyor yöresel diller.

Bunlar da Adana Yöresinden örnekler.

Elbette en bilineni bir şaşırma nidası= Aboooov!
kele: bayanlara bir hitap şekli (kele bacım gibi)
bire:erkeklere  hitap şekli (bire babam, bire gardaşım gibi )
bocit = bakır sürahi
zibil = çöp
zibillik = çöplük
zibil gibi = çok, gereğinden fazla miktarda
hayma = damlarda asma dallarının toplandığı çardak
mintan = gömlek
araya gitmek = ziyan olmak
davşan = tavşan
soyka = yaramaz çocuk
gıran = dert,salgın hastalık
allöş = bir şaşırma nidası
çul = kilim, yer yaygısı
peşkir = havlu
galan = bundan sonra
galle: kasa, içine para konan çekmece
çimmek: yüzmek
bihoş:bunun anlamını tam çözmüş degilim bende :) Ağlaya ağlaya bihoş olunur gülmekten bihoş olunur,coşmaktan,hırsdan,yorgunluktan,sevinçden,mutlulukdan,üzüntüden..... her bir şeyden bihoş olunabiliyor açıkcası.
Birde gada almak var.. onda da ne alındığı pek net olmamala beraber.Cümlenin kullanılışına göre anlam çıkarılabilir.Bir anne ''Oy gadalarını alırım senin..! gurban olurum '' diyorsa seviyor demektir de ne aldığını bilemiyorum.Ama gel gelelim aynı anne ''Gel sen gel gadalarını alırım ben senin Allah izin verirse..!'' diyorsa o zaman korkacaksın. Mümkünse öfkesi geçene kadar görünmeyeceksin.Ama gada olarak ne alacağı yine mechuldür.
Başlık: ilging
Gönderen: PATRON - 13 Ağustos 2007, 12:53:00
Emeğinize sağlık arkadaşlar..