GüLe SeVDaLi BiR GeNçLiK
SAĞLIK VE EĞİTİM KÖŞESİ => Saglık ve Yaşam Merkezi => Gençlik Yaşam ve Sağlığı Köşesi => Konuyu başlatan: sevdaligul - 10 Nisan 2007, 21:49:31
-
(http://www.yenisafak.com/resim/buyuk/zbel_byk3ef9fdbc3ef8dd3b.jpg)
Şiddetli bel ağrısının en önemli nedenlerinden biri omurun üzerine binen yükün dağılımını sağlayan 'disk' denilen yapıların yıpranmasıdır. Genetik yatkınlık, çevresel faktörler ve aşırı yorgunluğun bu yıpranmada rolü oldukça büyüktür.
Biyoteknolojideki gelişmeler tıbbın her dalında önemli buluşları beraberinde getirdi. Bunların bir tanesi de yıpranmış disklerin biyolojik tedavisi konusundaki çalışmalar.
Diskler nasıl yıpranır ve ağrı nasıl oluşur?
Diskler ağ şeklinde bir yapı oluşturan liflerden oluşmuşlardır ve omurganın üzerine yük binince bu ağ yapı, içinde su tutarak yükün dağılımını sağlayan su dolu bir yastıkçık haline gelir. Disklerin bu görevlerini sürdürebilmeleri için yıpranan ağ yapılarının ve hücrelerinin bir yandan yenilenmesi gerekir. Bir bakıma yıpranma ve yenilenmenin bir dengede olması gereklidir. Yaşlanma ve aşırı yüklenme ile yenilenmeyi sağlayacak hücreler azalır ve yıpranma artıp denge bozulur. Yıpranmanın artışıyla diskler, üzerine binen yüklere dayanamaz ve içinde yırtıklar oluşur. Vücudumuz ise bu bozulmaya ağrı ile tepki verir.
Yıpranmış disklerin biyolojik tedavisi nedir?
Biyolojik tedavinin esası yaşlanmış disklerin liflerinin yenilenmesi için gerekli olan, hücreler tarafından yeterli üretilemeyen miktarı azalmış büyüme faktörlerinin üretilmesidir. Bu faktörleri kodlayan genler, disk hücrelerine transfer edilerek eksik üretimin arttırılması sağlanır. Böylelikle bu proteinler sayesinde disk içinde bir tamir süreci başlar ve disk adeta yenilenir.
Biyolojik tedavi hangi aşamada?
Bu yöntem ABD de seçilmiş merkezlerde büyüme faktörleri ile tedavi uygulaması başlamış durumda. Bu tedavi yönteminin uygulanmasına önümüzdeki birkaç yıl içinde yurdumuzda da başlanacağına inanıyorum.
Biyolojik tedavinin cerrahi ve cerrahi olmayan tedavilere üstünlüğü ne olacak?
Cerrahi olmayan yöntemler çoğu zaman bel ağrısının giderilmesinde yeterli olabilir. Ancak diskin yıpranmasını durdurmaz veya engellemezler. Dolayısıyla yıpranma devam edeceği için bel ağrısı bazı hastalarda bu yöntemlerle geçmeyebilir ve tekrarlayan bel ağrıları görülebilir. Kullanılan ilaçların da yan etkileri unutulmamalıdır.
Cerrahi yöntemler nedene yönelik tedaviler değildir. Ağrıya neden olan diskin çıkartılması ve yerinin dondurulması ya da yerine başka bir yabancı materyal yerleştirilmesi ile ağrı giderilir. Bu bir bakıma vücudun arızalı bir organının çıkartılmasıdır. Ayrıca cerrahi tedaviler sonrası yan etki oranları yüksektir.
Biyolojik tedavi ile yapısı bozulmuş ve ağrıya neden olan disklerin tamir edilmesi ve orijinal şekline dönüştürülmesi mümkün olacaktır. Ayrıca biyolojik tedavi büyük kesiler yapılmadan biyomateryallerin enjekte edilmesi şeklinde yapılacağı için cerrahi tedavinin olası yan etkileri ve riskleri burada söz konusu olmayacaktır.
Ameliyat ve acı yok
Günümüzde ise bel ağrıları ve omurga problemlerinin tedavisinde yepyeni umutlardan söz edilebiliyor. Biyolojik tedavi adı verilen yeni yöntemde, hücreler tarafından yeterli üretilemeyen miktarı azalmış büyüme faktörleri gen teknolojisinin getirdiği imkanlar sayesinde yeniden üretilebiliyor. Ameliyatsız ve acısız yeni bu tedavinin hayatımıza girmesi ise hiç de uzak değil. Hacettepe Üniversitesi Ortopedi ve Travmatoloji Anabilim Dalı öğretim üyesi Doç Dr. Ahmet Alanay, omurilik disklerindeki yıpranma ile birlikte ortaya çıkan bu yırtıkların bel ağrısının en önemli nedeni olduğunun düşünüldüğünü
belirtiyor. Ayrıca yırtık ile birlikte disk içindeki materyalin omurilik kanalına akması ve omurilik ile sinirlere baskı yapması ile birlikte bacak ağrısının (siyatalji) ortaya çıkabildiğinin de altını çiziyor. Bel ağrısı ve siyatalji için günümüzde uygulanan tedaviler ameliyat dışı yöntemler (ilaç tedavisi fizik tedavi, ağrı tedavisi) ve ameliyat olmak üzere iki grupta toplanıyor. Ancak tüm bu yöntemler yıpranmış disklerin yenilenmesini sağlayamadığı için ağrının giderilmesine yönelik geçici çözümler olarak kalıyor ve sonuçlar her zaman başarılı olmayabiliyor. Ayrıca bu yöntemlerin her birinin kendine özgü yan etkileri olabiliyor.
Yıpranmış disklere yenileme
Tedavi nasıl uygulanıyor?
İlk işlem büyüme faktörlerinin genetik yapısının taşıyıcı virüslere yüklenmesidir. Daha sonra bu virüsler bir enjektör yardımı ile yıpranmış disklerin içine verilir. Virüsler disk içindeki hücrelerin yapısına girerek taşıdıkları büyüme faktörü genlerini hücrenin gen yapısına eklerler. Hücreler yeni şifrelerine uyarak eksik proteinleri yapmaya başlarlar. Bu şekilde disk içindeki liflerin yapımı artar ve yeniden denge sağlanır, yıpranmış disk yenilenir.