GüLe SeVDaLi BiR GeNçLiK
GENEL KÜLTÜR VE TARİH => Tarih Köşesi => Türk Tarihi => Konuyu başlatan: ђ๏Ŧєєz - 12 Mart 2007, 21:14:57
-
RAKAMLARLA ERZURUM KURTULUŞU ve BİR YORUM
24 Şubat 1918 tarihi ile Kazım Karabekir’e bildirilen 3.Ordu Raporu:
Çoluk çocuk dahil Erzurum ve çevresindeki Ermeni sayısı 4600.
27 Şubat Ordu Kumandanlığı’ndan yeni rapor: Erzurum’da 7000 Ermeni kuvveti tahmin ediliyor.
27 Şubat: Mamahatun ve Yeniköy’de ele geçen erzak Mamahatun grubunun 30 günlük yiyeceğini, 120 günlük etini temin edecek nispette; ayrıca 25 bin kürek, kazma ve küskü var.
28 Şubat Ele geçirilen Karabıyık’ta, 200 ton yiyecek stoku
7 Mart 1918 Ordumuzun karşısındaki Ermeni hatlarına ait rapor : Karasu’nun kuzeyinde 800-1000, Karasu’nun Güneyinde 800, Tekederesinde 400 kişilik Ermeni gücü
8 Mart Erzurum önünde ilk çatışma Erinkar Vuruşması: Ermenilerden 40 maktul Türklerden 1 şehit. 134 Dağ Topu mermisi, 22.900 piyade ve makinalı tüfek mermisi sarf edilmiş
Tazegül Katliamı:58 can, Alaca Katliamı: 278 can
10 Mart Erzurum önünde İkinci çatışma Henege Vuruşması: 1 Dağ topu, 2 makinalı tüfek himayesinde saldıran Ermeni gücünün tersyüz edilmesi; 1 Zabit 39 Ermeni maktul. Ele geçen bir esirin ifadesi: Erzurum’da Antranik kumandasında 300’er mevcutlu 7 alay var. Bu gücün 15 makinalı tüfeği, 15 de faal topu bulunuyor. Ermeniler Erzurum batısında 30 kilometrelik bir hattı korumak için tertibat almışlar.
10 Mart 1918 Erzurum önündeki Türk Gücü: 4 Piyade alayı, İki avcı Taburu, iki istihkam Bölüğü, 4 Süvari Bölüğü toplam 5000 tüfek (bunun 322’si aynı zamanda kılıç, 220’si Dersim Milisi) 45 Makinalı tüfek, 26 dağ topu. Tüfek başına 211, makinalı tüfek başına 12 000, top başına 257 atımlık cephane var.
11 Mart Erzurum önünde üçüncü, dördüncü ve beşinci çatışmalar:Ilıca, Gez ve Süngeriç vuruşmaları. Birincisinde Ermeniler’in 14 maktul, bir makinalı tüfek bırakarak çekilmesi, ikincisinde Karabekir’e göre ağır düşman zayiatı ancak rakam yok, üçüncüsünde 100 maktul, 2 top ganimet.
12 Mart 1918 Erzurumun Kurtarılmasındaki zayiat: 2 Zabit, 12 Nefer şehit, 113 nefer yaralı; Erzurum içinde halktan şehit edilenlerin sayısı 1708, yaralıların sayısı 37; alınan esir sayısı 35 Rus zabiti, 3 Gürcü Zabiti, 3 Rus neferi, aile olarak 13 Rus kadını, 3 Rus çocuğu; Ermeni maktülleri 500 dolayında.
14 Mart Erzurum’dan kaçamayan çete efradı ile yapılan müsademelerin tamamlanması, 46 Ermeni, 5 Gürcü’nün ölü olarak ele geçirilmeleri, temizliği Halit Paşa kumandasında yapan Dersim milislerinin sayısı 235, bu müfrezenin müsademedeki kaybı iki şehit.
RUS GENERALE GÖRE RAKAMLAR
Ermeni asıllı Rus General G.Korganof’göre Ermeni Kuvvetleri : 9 piyade taburu, 3 süvari bölüğü, 2 dağ bataryası olmak üzere ceman 3100 süngü, 400 kılıç. 12 Mart Erzurum Muharebesinde grubun zayiatı (Ermeni-Rus-Gürcü) 136 Zabit ve nefer ölü, 95 yaralı, 60 esir (Yalnız esir sayısı Karabekir’in rakamları ile mutabık). 120 Ermeni de vaktinde kaçamadıkları için Erzurum halkı tarafından öldürüldü.
ACEMİCE CANLANDIRMALARLA KURTULUŞU KUTLAMAK DOĞRU MU?
Yukarda sıraladığımız rakamları(*) vermemizin sebebi işte bu soruyu cevaplamak içindir. Halk duygu yüklü olduğu için, tarihi kısa yoldan hurafeleştirmeye eğilimlidir. Tarihi olayların masallaştırılması, aklı ve izanı temsil eden şehir aydınları engellemelidir. Bu güne kadar bu yolda kayda değer bir aydın çabası görülmemiştir. Acemice kurtuluş canlandırmaları eskiden beri sürüp gelir. Bu tür hamaset yüklü kurtuluş tiyatrolarının müellifleri ve rejisörleri genellikle kulaktan dolma tarih bilgilerine sahip kişilerdir. Hele bunların animasyon bilgileri yok denecek seviyededir. Böylelerine önemli mevkilere gelmiş devletliler arasında da sıklıkla rastlanır. Vilayet ve ilçelerde kurulan kutlama komitelerinin koltuklarını işte bu zevat doldurur. Halka acemi tiyatro herzeleri telkin eden zemin de burasıdır. Kutlama işini araya şehir ve ilçe kıskançlıklarını sokarak kızıştıran bu karagahlardan kurtarmanın zamanı gelmiş geçmektedir. Mesela bu kıskançlıklardan birini yakın zamanda Erzurum olarak yaşadık. “Efendim nasıl olur da Samsun’dan çıkan bayrak Erzurum’a gelmezmiş” Tarihi masallaştırarak acemi tiyatro sahnesine taşımaya alışmış zihniyet, illa kötü tiyatroyu Erzurum’a da getirecek. Başlar işe kılıf aranmaya. Erzurum’un Kurtuluş bayramları senaryosu da böylesi kılıflarla bu güne getirildi. Karabekir açıkça yazar, Erzurum’a ilk giren asker piyadedir; Dersim milisleri bu girişten iki saat, ordunun düzenli süvarileri 6-8 saat sonra şehre girmiştir. Ama kutlama komiteleri her defasında Erzurum’u, Cirit takımının süvarilerine kurtartır. Karabekir yazar: Ermeni katiller Erzurum’u geceden boşaltıp kaçmışlar, arkalarında kalan artçılar İstanbul kapısındaki mevzilerde göstermelik bir müdafaa dışında bir direniş göstermemişler, asker tarafından kuşatılınca kaça kaça Taş mağazalara gelip oradaki dükkanlarda iki gün süre ile sağa sola ateş ederek direnmişler, sonra 50 kişilik bu grup ölü olarak ele geçirilmiştir.. Buna mukabil kutlama komiteleri her yıl şehir içi meydan savaşı için Ermeni rolü oynayacak adam aramaktadır. Bereket versin bu zevzek senaryolar artık kokmuştur zira, burnunu tutan kaçmaktadır. Kandökücü Ermeni çetelerinin 1918’de yaptıklarının unutulmamasının makul yolları bulunmalıdır. Komitelerde biraz daha aklı başında olanlar spor yarışmaları, eğlenceler, gösteriler tavsiye ediyorlar. Geçtiğimiz yıl kutlama programına “etli pilav ikramı” dahi eklenmişti. Dikkat edilirse kimsenin aklına ilk adımda “beyinsellik” gelmiyor. Kimi mideyi, kimi kasları, kimi vücuttaki lay..lay..lom merkezlerini çalıştıracak işleri ‘kurtuluş kutlaması’ olarak öneriyor.
Bu aymazlıkların sebebi, eğitim sistemimizdeki çürüklüklerdir. Analitik zeka olmadığı yerde tarih hurafelere boğulur. Erzurum mektepleri 12 Martları müdrik bir müfredata sahip olsaydı kutlama komitelerine birbirinden uçuk teklifler gitmeyecekti. Bence resmi görevliler Ermeni rolü oynayacak Türk’ü aramaktan vaz geçip, “Türk Rolü” oynamayacak ‘Türk’ü arasınlar; zira, işin aslını, kutlamanın şeklini, Erzurum’un niçin düşüp nasıl kurtardığını bilirse onlar bilir.
(*) Kazım Karabekir’in Kaleminden Doğu’nun Kurtuluşu. Erzurum Ticaret ve Sanayi Odası Yardımlaşma Vakfı’nın Yayını 1990
Çetin Baydar
(http://img19.imageshack.us/img19/393/25subat200625dq6.jpg)